نسخه‌شناسی تطبیقی نفثه‌المصدور زیدری نسوی براساس فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی

بررسی، مقابله و تعیین میزان صحت، اصالت و ارجحیت نسخ در نسخه‌شناسی تطبیقی از چالش‌های اصلی مصححان است که گاه به دلیل فرایند طولانی مقابله و دشواری جمع‌بندیِ نهایی معیارها به تساهل می‌انجامد. تحلیل سلسله‌مراتبی، با استفاده از تکنیک‌های ریاضی و روان‌شناسی می‌تواند مصحح را در تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره و رسیدن به منطقی‌ترین هدف یاری برساند. این پژوهش با نرم‌افزار Expert choice11به بررسی نسخه‌بدل‌های چهارگانۀ تصحیح نفثه‌المصدور زیدری نسوی می‌پردازد. معیارها از توصیه‌های بنگل و گریس‌باخ و براساس دسته‌بندی نسخه‌بدل‌های تصحیح یزدگردی، و مقیاس‌ها و مقایسه‌های زوجی براساس نظریات کارشناسی بنگل و گریس‌باخ و معیارهای آنها تنظیم شده­است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که نسخ چهارگانۀ این تصحیح، حداقل از دو منشأ متفاوت مشتق شده‌ و تحلیل‌های سلسله­مراتبی اکسپرت چویس ارجحیت نسخۀ «سی» را نسبت به سه نسخۀ دیگر نشان ‌می‌دهد. با در نظرگرفتن احتمال خویشاوندی نسخه‌های «هت»، «کر» و «می»، خوانش‌هایی که براساس اجماع این نسخ گزینش شده‌اند تردیدآمیزند.